Giới thiệu
Sinh ra tại Thụy Sĩ, nhưng bác sĩ Alexandre Yersin đã dành phần lớn cuộc đời gắn bó với Việt Nam, đặc biệt là vùng đất Khánh Hòa. Với tâm hồn yêu khám phá và tinh thần phụng sự nhân loại, ông không chỉ để lại dấu ấn trong lĩnh vực y học – với việc phát hiện ra vi khuẩn dịch hạch Yersinia pestis – mà còn là người đặt nền móng cho ngành y học hiện đại ở Đông Dương.
Yersin thành lập Viện Pasteur Nha Trang vào năm 1895, đưa nơi đây trở thành trung tâm nghiên cứu dịch bệnh và huấn luyện y tế hàng đầu. Ông cũng là người đầu tiên thành công trong việc đưa các loại cây công nghiệp chiến lược như cao su, quinquina vào trồng tại vùng Hòn Bà, Suối Dầu. Tấm lòng yêu mến con người và lối sống bình dị của ông khiến người dân Nha Trang gọi ông một cách thân thương là “ông Năm”, “ông Tư”.
Lịch sử hình thành:
* Thư viện A.Yersin
Thư viện A. Yersin nay trở thành Nhà trưng bày Yersin của Viện Pasteur Nha Trang (Viện gọi là Bảo tàng Yersin). Phòng được trưng theo dạng nhà lưu niệm của Viện, lưu giữ nhiều kỷ vật, tài liệu khoa học, máy móc trang thiết bị, các công trình nghiên cứu, sách của A.Yersin ở Pháp và trong 50 năm sống, làm việc tại Nha Trang. Ngoài ra, phòng trưng bày còn mô phỏng lại phòng đọc sách và nghỉ ngơi của Yersin, gồm tủ sách, bàn đánh máy chữ, giường ngủ, ghế nằm bằng mây và tủ đựng đồ dùng sinh hoạt.
* Chùa Linh Sơn
Chùa Linh Sơn vốn là nhà làm việc, nghỉ ngơi của A.Yersin ở Suối Dầu. Sau khi ông mất, nơi đây thuộc sự quản lý của công ty cao su Suối Dầu. Năm 1958, Giáo hội Phật giáo tỉnh Khánh Hòa xin sử dụng làm nơi tiếp khách và sau đó trở thành ngôi chùa.
Năm 2017, chùa đã khánh thành Chánh điện bên cạnh nhà làm việc của A.Yersin. Chùa Linh Sơn quay theo hướng Tây Nam, với quy mô kiến trúc không lớn nhưng vẫn tạo cho phật tử và du khách cảm giác nhẹ nhàng, thanh tịnh. Di tích có các kiến trúc: nhà lưu niệm A.Yersin, chánh điện, lầu chuông, nhà tri khách, đài Quan Âm, miếu Tiêu Diện, khu nhà bếp và công trình phụ.
* Khu mộ A.Yersin
Đó là nơi yên nghỉ của A.Yersin, thể hiện sự tôn kính và lòng biết ơn của nhân dân Khánh Hòa đối với nhà khoa học lỗi lạc và thực hiện đúng di nguyện của ông trước khi từ giã cõi đời.
Lúc đầu ngôi mộ được xây dựng theo kiểu hình áo quan tài, có chữ thập đặt lên trên. Song trải qua thời gian và chiến tranh nên ngôi mộ bị hư hỏng. Sau năm 1975, nhân dân Khánh Hòa đã xây dựng lại ngôi mộ như hiện trạng hiện nay. Phần mộ được thiết kế theo kiểu hình chữ nhật, là một hình khối nổi không cao so với mặt đất. Khu mộ có một cây hoa đại cổ thụ được trồng ngay sau khi ông mất.
Phía bên trái ngôi mộ, có một Thủ Kỳ nhỏ (còn gọi là am thờ), được thiết kế theo kiểu chùa Một Cột. Thủ Kỳ được làm bằng bê tông. Xung quanh đồi vẫn còn một số cây cọ, mà theo lời kể của người dân địa phương đó là những cây do nhà bác học A. Yersin trồng thí nghiệm vào những năm 1916 – 1918.
Ngày nay, đến Khánh Hòa, du khách có thể tìm về dấu chân của Yersin qua cụm di tích quốc gia gồm: Thư viện A.Yersin trong Viện Pasteur Nha Trang (số 8 Trần Phú), mộ Yersin ở Suối Dầu, nhà làm việc trên đỉnh Hòn Bà, và chùa Linh Sơn – nơi ông thường ghé thăm. Mỗi nơi đều lưu giữ hình ảnh về một con người tài hoa, đức độ và khiêm nhường.
A.Yersin không chỉ là nhà khoa học vĩ đại mà còn là một phần lịch sử, là ký ức sống động về tinh thần cống hiến, hòa mình vào văn hóa và con người Việt Nam. Ông chọn Suối Dầu làm nơi an nghỉ, như một lời khẳng định: Khánh Hòa chính là quê hương đích thực của trái tim ông.
Ngày 28/9/1990, di tích lịch sử lưu niệm nhà bác học Alexandre Yersin được xếp hạng di tích quốc gia tại Quyết định số Số 993/ QĐ-BVHTT gồm: Thư viện Viện Pasteur tại thành phố Nha Trang, chùa Linh Sơn và Mộ Yersin tại xã Suối Cát, huyện Cam Lâm.
Ngày 20/3/2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 699/QĐ-BVHTTDL bổ sung điểm di tích Nhà làm việc của nhà bác học Alexandre Yersin tại Hòn Bà, xã Suối Cát, huyện Cam Lâm vào di tích lịch sử lưu niệm nhà bác học Alexandre Yersin
Địa chỉ:
1. Thư viện A.Yersin nằm trong khuôn viên của Viện Pasteur, ở số 8 đường Trần Phú, thành phố Nha Trang. (Google Map)
2. Chùa Linh Sơn nằm ở phía Tây Nam núi Cô, bên đường quốc lộ 1A, thuộc thôn Khánh Thành, xã Suối Cát, huyện Cam Lâm.
3. Khu mộ của A.Yersin nằm trong khu đất của Trại chăn nuôi thí nghiệm Suối Dầu thuộc Viện Pasteur Nha Trang ở xã Suối Cát, huyện Cam Lâm. (Google Map)
4. Nhà làm việc của A.Yersin tại Hòn Bà, xã Suối Cát,huyện Cam Lâm.
#vanhoa #ditichlichsu #quantheditichlichsuluuniemnhabachocAlexandreYersin #vanhoatruyenthong #vanhoanhatrang #vanhoakhanhhoa #historicalsite #culture
